انواع مکملهای روی خوراک حیوانات
روی (Zn) یکی از محدود کننده‌ترین عناصر در تغذیه حیوانات می‌باشد و از آنجا که مقدار زیادی از آن در بدن ذخیره نمی‌شود، باید آن را به صورت روزانه در جیره غذایی استفاده نمود. افزایش و یا کاهش بیش از اندازه این عنصر دارای آثار سوء است و موجب کاهش عملکرد حیوانات می‌شود. معمولا برای تامین نیاز حیوانات از نمک های غیر آلی (ماننداکسیدها و سولفاتها) استفاده می‌شود. روی، نیز یکی از عناصر مهم در تشکیل عضلات، استخوان ها، رشد و تکثیر مو، تولید مثل، ساختمان آنزیم ها و غیره است که عمدتأ از راه منابع حیوانی و یا سبوس غلات در خوراک ها تأمین میگردد. تحقیقات جدید بر روی اهمیّت عنصر روی در حیوانات اهلی به نقش آن در تولید مثل و عملکرد آنها جهت تولیدشیر و تخم مرغ متمرکز شده است .با استفاده از مکمّلهای روی خوراکی نظیر اِل کارنتین-روی و سولفات روی در جیره غذایی میتوان کمبود روی را جبران نمود. جذب روی در دستگاه گوارش تحت تأثیر فیبر و فیتات خوراک ها نیز قرار می‌گیرد.
در حال حاضر سه نسل از مکملهای روی روانه بازار شده است: نسل اول که همان اکسیدهای رویو سولفات های روی می‌باشند. نسل دوم یا کیلاته ها و نسل سوم که بهترین نوع از مکمل‌هاست نانو اکسید معدنی روی تحت عنوان هیدروکسی کلرید روی می‌باشد.
نسل اول (اکسید روی و سولفاتهای روی)
امروزه نیاز به مکمل ها و ضرورت استفاده از آنها در جهت حفظ سلامت دام و افزایش نرخ بازده و صرفه اقتصادی کاملا مشخص است. در نسل اول مکملهای معدنی، اکسیدها و سولفیدها به صورت مستقیم وارد خوراک دام می‌شود. این نسل از مکمل ها معایبی دارند از جمله جذب پایین در دام ، نگهداری سخت و مصرف بالا که منجر به ناراحتی های گوارشی در حیوانات و افزایش قیمت خوراک شده همچنین دفع بالای فضولات آن باعث آلودگی محیط زیست می‌شود.
نسل دوم (کیلاته ها)
نسل دوم مکمل‌ها تحت عنوان کیلاته ها در جهت رفع معایب نسل اول و افزایش میزان جذب مکمل‌ها روانه بازار شد. این نسل میزان جذب بالایی را نسبت به نسل اول دارد، مصرف کمتری دارد و اثر بخشی بهتری دارد اما معایب آن نیز غیر قابل انکار است از جمله معایب آن میتوان به تداخل جذب ایجاد می‌کند و در نتیجه برای رفع این تداخل جذب نیاز هست تا مواد دیگری که در بدن جذب نشده وارد جیره غذایی شود. حساسیت دمایی نیز مشکل دیگر نسل دوم است و در دماهای بالا قابلیت خود را از دست می‌دهند.
نسل سوم (نانو هیدروکسی کلرید)
هیدروکسی کلریدها نسل سوم مکمل ها هستند که با توجه به ویژگی‌هایی که دارند عملکرد موثرتر و بهتری را نسبت به دو نسل قبل از خود دارند. این نسل یک ساختار معدنی بوده و حساسیت دمایی ندارد و در محیط خنثی محلول می باشد که این مسئله خود باعث نگهداری راحت و آسان آن شده و به علت هضم کامل توسط دام، جذب بالایی داشته و مشکلات گوارشی به همراه ندارد.
نسل سوم مکملهای معدنی روی با خواصی ویژه و مضاعف می‌تواند در جیره غذایی حیوانات در صنعت دام و طیور و آبزیان و حیوانات خانگی استفاده شود که مطابق با استانداردهای جهانی و نیاز واقعی پرورش دهندگان دام و طیور، آبزیان و حیوانات خانگی خواهد بود و کاهش هزینه و بهبود راندمان تولید، کاهش نرخ مرگ و میر، افزایش نرخ رشد و بهبود سیستم ایمنی را در پی خواهد داشت که امید است گامی هر چند کوچک در ارتقاء سطح کمی و کیفی دامداری و مرغداریها و رشد و پیشرفت کشور عزیزمان باشد.
